Miasto położone w niemieckim kraju związkowym Saksonia, przy granicy z Polską.
W Görlitz-Zgorzelec byliśmy przejazdem, więc to co napiszę będzie oparte na powierzchownej obserwacji.
Pierwsze co się rzuca w oczy, w tym podzielonym Nysą mieście, to życie, które ogniskuje się na jej polskim brzegu. Strona niemiecka, mimo że położona w historycznym centrum Görlitz z pięknie utrzymanymi zabytkami, wydaje się martwa i bezludna.
Symboliczne jest to, że drzwi w kościele farnym św. Piotra i Pawła, który zamierzaliśmy zwiedzić, wyglądały jakby nie były otwierane od 100 lat. A przecież to najważniejszy kościół w mieście.
Byłe tereny NRD na ogół są dość wyludnione, nie inaczej jest w Budziszynie, ale to właśnie w granicznym Görlitz widać to najpełniej.
Wiem że Schadenfreude to niegodne uczucie ale nie sposób Polakowi zareagować inaczej, kiedy na wystawie sklepu z pamiątkami, widzi mapy Niemiec z granicami III Rzeszy … w mieście w którym widziałem budki z bigosem i żurkiem a sprzedawcy w sklepie mięsnym i z lokalnymi produktami, mówią do ciebie po polsku.
Nie wiem i nie chciałem się pytać czy to byli Polacy, czy raczej miejscowi. Może mieszkańcy zachodniego brzegu uczą się polskiego, aby sprawniej korzystać z tańszych i lepszych usług w Polsce?
A może sprawa jest głębsza. Kiedyś słyszałem, że urodzony w Görlitz, Michael Ballack, kapitan reprezentacji Niemiec, dobrze mówi po polsku, co naprowadza mnie na jeszcze jedną teorię.
W 2000 roku w Wilnie, rozmawiałem [po polsku!] z mężczyzną, który biegle opanował nasz język, pomimo że był rodowitym Litwinem, wychowanym w rodzinie, gdzie używano tylko języka litewskiego. I jak mówił, on wcale nie był wyjątkiem. Główną motywacją dla mieszkańców Wilna, do nauki polskiego, była nasza PRL-owska telewizja.
Otóż kiedy w sowieckiej telewizji lat 80-tych, puszczano na zmianę: 17 Mgnień Wiosny, 4 Pancerni i Pies i filmy o Leninie, to w polskiej telewizji mogliśmy zobaczyć: Colombo, Kojaka i Kaczora Donalda.
Kto wie, może mały Michael Ballack nauczył się polskiego, żeby obejrzeć Psa Pluto?
Wróćmy jednak do Görlitz. Jeżeli ktoś lubi spacery i zwiedzanie zabytkowych miast, lecz ma lęk przed tłumem, to niemiecka część Zgorzelca będzie dla niego idealna destynacją.
Co warto kupić w Görlitz? Oczywiście wyśmienitą łużycką musztardę, która, w opinii Niemców, jest najlepsza na świecie i powoduje zgrzytanie zębów u mieszkańców Dijon.
Görlitz leży na wschodzie Niemiec, nad rzeką Nysą Łużycką (niem. Neiße). Jest to najbardziej wschodnie miasto w Niemczech.
Miasto ma bogatą historię, sięgającą średniowiecza, kiedy było ważnym ośrodkiem handlowym i członkiem Hanzy. W związku z tym posiada imponującą architekturę, obejmującą liczne zabytki z różnych epok.
Görlitz jest znane ze swojego pięknego zespołu architektonicznego. W centrum miasta znajduje się wiele zabytkowych budynków, w tym gotyckie kościoły, renesansowe kamienice i barokowe pałace. Stare Miasto Görlitz zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Görlitz znajduje się w pobliżu granicy polsko-niemieckiej i sąsiaduje z polskim miastem Zgorzelec. Mosty na Nysie Łużyckiej łączą oba miasta.
Preußische Treue
To nie jest po prostu mapa historyczna, ale najprawdopodobniej produkt związany z tzw. "Preußische Treue" albo podobnymi środowiskami pielęgnującymi pamięć o dawnych niemieckich ziemiach wschodnich. To zjawisko ma swoje korzenie w niemieckiej nostalgii za utraconymi terenami, ale często przybiera formę mniej lub bardziej zawoalowanych rewizjonistycznych sentymentów.
Skoro granice Polski są współczesne, ale bez Śląska i Pomorza, to wygląda na jakąś fantazję rewizjonistyczną - jakby ktoś chciał pokazać Niemcy z odzyskanymi ziemiami wschodnimi.
Co do herbu, który zastępuje godło polski - krzyż na niebieskim tle, kłos i coś przypominającego czułenko tkackie - to jest symbol związku wypędzonych - Landsmannschaft Weichsel-Warthe i wygląda to bardzo prowokacyjnie.
Görlitz to miasto, które w XIX i na początku XX wieku było ważnym ośrodkiem niemieckiego nacjonalizmu, a po 1945 r. zostało podzielone na część niemiecką i polską (Zgorzelec). Dla niektórych mieszkańców jest to symbol podziału Niemiec i utraconych terenów na wschodzie. To może tłumaczyć, dlaczego takie pamiątk" mogą się tu pojawiać.
Widok na Zgorzelec, polską część miasta
Haus Peterstraße 7
Charakterystyczne okna dachowe, w kształcie oczu, widywane także w saskich miastach w Rumunii
Muzeum Śląskie w Gorlitz
Görlitz Dolny Rynek - Untermarkt
Kościół św. Piotra i Pawła w Görlitz
Największy kościół halowy w Saksonii. Kościół farny św. Piotra i Pawła w Görlitz, ewangelicko-augsburski kościół, zbudowany w latach 1423-1475 w stylu późnogotyckim.
Neues Rathaus
Neo-renesansowy budynek ratusza, wybudowany w roku1902. Nad podcieniami, na wysokości 1 piętra, umieszczono herby 5 górnołużyckich miast należących do istniejącego od 1346 roku Związku Sześciu Miast.
Altes Rathaus
Dawny Ratusz Miejski, z wieżą zegarową, powstał około 1350r. Budynek ten był miejscem administracji miejskiej, władzy i sądu grodzkiego.
Wieża ratuszowa została przebudowana w XVI wieku i do dziś przetrwała bez zmian. W 1524 na wieży umieszczono zegar z dwiema tarczami, którego dolny posiada tarczę 24 godzinną.
Brauner Hirsch
Podcienie gospody Brauner Hirsch - Pod Brązowym Jeleniem. To jeden z najbardziej rozległych budynków na Dolnym rynku w Görlitz. Masywne kamienne podstawy, na których wspierają się kolumny arkad, datowane są jednak na 1403 rok.
Reichenbacher Turm
Wieża Reichenbach, prawdopodobnie zbudowana w XIII wieku i po raz pierwszy wspomniana w 1376 roku, jest zachodnią częścią historycznych fortyfikacji Görlitz. Mając 51 m wysokości, jest najwyższą z trzech wież obronnych w Görlitz.
Sześć górnych herbów przedstawia państwa, do których Görlitz należało w przeszłości: Święte Cesarstwo Rzymskie, Czechy, Brandenburgia, Niemcy, Śląsk i w końcu Saksonię.
Kościół Trójcy Świętej w Görlitz
Zbudowano go w latach 1234–1245 jako kościół klasztorny klasztoru franciszkanów na terenie dzisiejszego Obermarkt. Od 1568 roku kościół był protestancki. Osada franciszkańska powróciła na swoje miejsce w 1951 roku, kiedy to na terenie dzielnicy Weinhübel w Kloster utworzono Śląską Prowincję Franciszkańską. Z powodu braku młodych ludzi w 1989 roku oddział na Śląsku został zamknięty, a jego prowadzenie przejęli polscy franciszkanie.
Górny Rynek w Görlitz
Obermarkt w Görlitz jest jednym z największych placów na historycznej starówce, rozciągającym się na długości około 250 metrów w linii wschód- zachód . Obermarkt, z budynkami z różnych epok, jest bramą do starego miasta w Görlitz.
Polacy w Görlitz
Polska mniejszość w Görlitz nie jest duża, ale obecność Polaków w mieście jest zauważalna, zwłaszcza ze względu na bliskość Zgorzelca i historyczne powiązania regionu z Polską. Görlitz i Zgorzelec były niegdyś jednym miastem, aż do podziału granicznego po II wojnie światowej.
W Görlitz i okolicach mieszka wielu Polaków pracujących w niemieckich firmach, głównie w przemyśle, budownictwie, opiece i handlu. Polacy często uczęszczają na msze w Zgorzelcu, ale zdarza się, że odprawiane są także polskie nabożeństwa w Görlitz.
Budziszyn - Bautzen
Jedno z najstarszych miast w Saksonii, o bogatej historii sięgającej około 1000 lat. Ośrodek kultury i języka łużyckiego.
